Flytande suksess

I havet utanfor Karmøy ligg verdas første fullskala flytande vindmølle, Statoils Hywind. Få ser enno ut til å forstå kva for eit kvantesprang Hywind faktisk er, og kva konsekvensar det bør få for norsk energi- og næringspolitikk. 

I dag er det ei etablert sanning at det finst eit vegkart for utviklinga av vindkraftnæringa der ein gradvis "kryp til havs". Først vindkraft på land (teknologisk kurant, relativt lav kWh-pris). Deretter botnfast offshore vindkraft i grunne havområde (teknologisk meir krevande og dyrare). Så ein gong i fjern framtid: Flytande møller på store djup langt til havs (teknologisk mest krevande og dyrast). 

Kort oppsummert: Flytande offshore vind er spennande, men vanskeleg og svindyrt, så vi har god tid. Denne måten å forstå verda på blir stadig gjentatt av norske politikarar, og ligg til grunn for Havenergilova Stortinget vedtok i vår. 

Røynslene med Hywind er oppsiktsvekkande. Det er slått sprekker i mytene om at flytande vindkraft skal vere så mykje meir teknologisk krevjande og kostnadsdrivande. På ni månaders prøvedrift har Hywind-mølla levert 5 GWh inn på nettet og hatt over 40% kapasitetsutnytting. Det er nesten ufattelig bra resultat for ei prototyp-mølle som er den første i sitt slag og strengt tatt ikkje er laga for full produksjon.

I tillegg har Hywind ført til knoppskyting av ny norsk teknologi på alle nivå. Måløy-bedrifta Brothers samarbeider med Statoil om å utvikle ein ny leider for trygg bording av møller frå båt (SeaBridge). Eit høgteknologisk servicefartøy for offshore vindmøller er nylig ferdigstilt i Måløy, og prøvekøyrt på Hywind for kort tid sidan. Det er berre to av mange eksempel (les meir om desse prosjekta og andre grøne teknologiprosjekt i Måløy her)

Kva følger bør så Hywind-suksessen ha for norsk energi- og næringspolitikk? Kort oppsummert: Kast på skraphaugen ideen om at vi skal gi oss "god tid" før vi satsar for fullt på flytande vindkraft. Gi jernet her og no. Ikkje i staden for  industrisatsinga som skjer på botnfast vindkraft, men i tillegg. Med Hywind kan Noreg ta leiarrolla globalt på ein fornybar- teknologi som kan bli storindustri om kort tid. 

Statoil er allereie i gang med å planlegge Hywind2: Ein liten/mellomstor park med fleire flytande møller og endå betre turbinar. Jobb nr 1 for norske styresmakter bør vere å gjere det som må til for at Hywind2 kjem i Noreg. Kom opp med areal, rammevilkår, teknologiske pakkeløysingar og industriallianser som gjer det kommersielt interessant å bygge Hywind2, Sway og andre konsept for flytande vind i Noreg. Ikkje la oss kaste korta på det tidspunktet teknologien er oppe og går, og overlate til skottar og amerikanarar å kommersialisere og industrialisere framtidas fornybarenergi. 

Hywind-prosjektet har laga eit vegkart der neste steg kan vere å kombinere bygging av ein mindre flytande vindpark med elektrifisering av petroleumsinstallasjonar. Nordlege Nordsjø, oljefelta utanfor Sogn og Fjordane, kan vere ein utmerka "testarena" for flytande offshore vindkraft kombinert med elektrifisering av petroleumsinstallasjonar - til relativt låg kostnad. Vegen kan også vere kortare enn mange trur til at storskala produksjon av flytande vindkraft i nordlege nordsjø kan bli kommersielt interessant som salsvare til europeiske marknader.

Statoil har kasta hansken med Hywind. Spørsmålet er om norske styresmakter er dei første som plukkar han opp. Dei neste 1-2 åra har vi ein unik sjanse til å gripe flytande offshore vindkraft som det neste store industrieventyret i Noreg. I Sogn og Fjordane er vi klare til innsats – dersom norsk fornybarpolitikk går frå prat til handling.

Alfred Bjørlo, dagleg leiar Måløy Vekst og styreleiar Vindkraftforum Sogn og Fjordane

Dette innlegget står på trykk i Bergens Tidende i dag, laurdag 11. november.